Áætlun VÍ gegn kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og kynbundnu ofbeldi

Stefna skólans:

Kynbundin áreitni, kynferðisleg áreitni og kynbundið ofbeldi er ekki liðið við Verzlunarskóla Íslands. Mikilvægt er að einstaklingar upplýsi fulltrúa úr viðbragsteymi skólans um hvers konar áreitni eða ofbeldi þeir verða fyrir. Í viðbragðsteymi skólans eru stjórnendur skólans, námsráðgjafar, skólasálfræðingur, umsjónarkennari nemandans og trúnaðarmenn (eftir því sem við á). Skal þá tryggt að allt fari fram í trúnaði. Allar tilkynningar eru teknar alvarlega og viðeigandi viðbragðsáætlun hrint í framkvæmd.

Stefna skólans byggir á reglugerð nr. 1009/2015 um aðgerðir gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi.

Markmið áætlunar:

• Að til sé skilvirkt ferli sem fylgt er þegar upp koma ábendingar um hugsanlegt eða staðfest tilvik um  kynbundið áreiti, kynferðislega áreitni eða kynbundið ofbeldi.
• Að ferli slíkra mála sé öllum þeim sem að skólasamfélaginu koma ljóst og upplýsingar um það séu aðgengilegar.
• Að vera forvörn.
• Að stuðla að jákvæðum samskiptum.

Skilgreining á hugtökum:

• Kynbundin áreitni: Hegðun sem tengist kyni þess sem fyrir henni verður, er í óþökk viðkomandi og hefur þann tilgang eða þau áhrif að misbjóða virðingu viðkomandi og skapa aðstæður sem eru ógnandi, fjandsamlegar, niðurlægjandi, auðmýkjandi eða móðgandi fyrir viðkomandi.
• Kynferðisleg áreitni: Hvers kyns kynferðisleg hegðun sem er í óþökk þess sem fyrir henni verður og hefur þann tilgang eða þau áhrif að misbjóða virðingu viðkomandi, einkum þegar hegðunin leiðir til ógnandi, fjandsamlegra, niðurlægjandi, auðmýkjandi eða móðg· andi aðstæðna. Hegðunin getur verið orðbundin, táknræn og/eða líkamleg.
• Kynbundið ofbeldi: Hvers kyns ofbeldi sem einstaklingur verður fyrir vegna kyns síns.
• Kynferðisofbeldi: Kynferðisofbeldi er þegar einstaklingur er neyddur eða þvingaður til að stunda kynferðislegar athafnir eða horfa á kynferðislegar athafnir sem einstaklingurinn vill ekki. Eins eru kynferðisleg athæfi sem beinast að börnum ofbeldi.

Dæmi um kynferðisofbeldi

• Nauðgun.
• Káfa á einhverjum í óþökk.
• Þvinga til kynferðislegra athafna.
• Birta kynferðislegar myndir í óþökk þess sem á myndinni er.

Viðbragðsáætlun – Nemendur:

Ef grunur er um að eitthvað af ofangreindu eigi sér stað skal brotaþoli eða sá sem fær vitneskju um málið hafa samband við umsjónarkennara, námsráðgjafa eða stjórnendur skólans. Viðbragðsteymi kannar allar ábendingar til hlítar.
Hægt er að koma ábendingum á framfæri með því að hitta ofangreinda aðila á skólatíma, hafa samband símleiðis eða senda tölvupóst. Einnig er hægt að koma upplýsingum á framfæri með því að fara inn á svæði á heimasíðu skólans, Tilkynning um einelti, ofbeldi, kynferðislega áreitni eða kynbundið ofbeldi. Unnið er með ábendingar í trúnaði sé þess óskað. Minnt er á tilkynningaskyldu þeirra sem afskipti hafa af börnum úr Barnaverndarlögum nr. 80/2002 17. gr.
Upplýsinga er aflað með viðtölum við aðila málsins, brotaþola, gerendur og forráðamenn nemenda undir 18 ára aldri. Afla þarf upplýsinga og skrá niður. Viðbragðsteymi greinir úrræði og vinnur að lausn samkvæmt eftirfarandi:

• Upplýsinga aflað.
• Samband haft við viðeigandi aðila og forráðamenn ef aðilar eru yngri en 18 ára.
• Unnið að lausn – viðtöl við viðeigandi aðila.
• Viðbragðsteymi vinnur saman að viðtölum.
• Upplýsinga aflað frá kennurum ef einelti, kynbundið áreiti, kynbundið ofbeldi eða annars konar ofbeldi á sér stað í bekk.
• Stuðningur og vinna með viðkomandi aðila.
• Ef málið leysist ekki er utanaðkomandi sérfræðiaðstoð fengin.

Viðbragðsáætlun – starfsfólk:

Ef grunur er um að eitthvað af ofangreindu eigi sér stað skal brotaþoli eða sá sem fær vitneskju um málið hafa samband við einhvern sem viðkomandi treystir, stjórnendur, trúnaðarmann eða viðbragðsteymið. Farið er með allar ábendingar sem trúnaðarmál.

Komi upp ábendingar á meðal starfsfólks skólans, komi stjórnendur, trúnaðarmenn eða aðrir upplýsingum til viðeigandi aðila.

• Skólastjórnendur og/eða trúnaðarmaður skipuleggja næstu skref málsins.
• Skoða skal málið með því að ræða við aðila þess og eftir atvikum samstarfsfólk.
• Skólayfirvöld skulu aðstoða málsaðila við að leita sérfræðiaðstoðar meðferðaraðila.
• Ákveði málsaðilar að leita réttar síns munu skólastjórnendur/trúnaðarmaður vera viðkomandi til aðstoðar.
• Þegar könnun máls er lokið eru niðurstöður kynntar málsaðilum.
• Eftirfylgni er höfð með málsaðilum eftir því sem þurfa þykir.
• Þeim sem vinna að viðkvæmum málum innan skólans er skylt að gæta trúnaðar.

Ekki er aðhafst í málinu nema þolandi sé samþykkur því. Sé hins vegar um brot á landslögum að ræða (broti sem er lýst í XXII. kafla almennra hegningarlaga) verður máli vísað til lögreglu.

Forvarnir:

Áhersla á jákvæð samskipti í skólasamfélaginu og skýr stefna um að kynferðisleg áreitni, kynbundin átreitni og kynferðisofbeldi sé ekki liðið er lykilþáttur í forvörnum. Það er því mikilvægt að efla vitund allra í skólasamfélaginu um jákvæð samskipti og að þau séu einkennandi í öllu starfi skólans. Að skólinn sé eftirsóttur vinnustaður fyrir alla nemendur og starfsfólk og að hlýlegt og hvetjandi andrúmsloft sé til staðar þar sem gagnkvæm virðing sé ríkjandi. Í Verzlunarskóla Íslands er lögð áhersla á að:

• Miðla þekkingu og efla meðvitund um kynferðislega áreitni, kynbundna átreitni og kynferðisofbeldi t.d. með fyrirlestrum og beintengingu við námsefni.
• Starfsfólk sé vakandi og meðvitað um óæskilega hegðun og neikvæð samskipti og bregðist við á viðeigandi hátt.
• Stefna skólans gegn kynferðislegri áreitni, kynbundnu átreitni og kynferðisofbeldi sé kynnt sem víðast og sérstaklega kynnt öllum nemendum og starfsfólki.
• Samskipti í skólasamfélaginu byggi á jákvæðni og virðingu.
• Efla vitund nemenda um mikilvægi jákvæðra samskipta, t.d. með að umsjónarkennarar stofni til umræðu um jákvæð samskipti í sínum bekkjum.

Eftirfylgni:

Áætluninni skal fylgt eftir með kynningu fyrir starfsfólki á fundi í upphafi hvers skólaárs. Þar er starfsfólk minnt á að kynbundin áreitni, kynferðisleg áreitni og kynferðisofbeldi er ekki liðið í Verzlunarskóla Íslands. Í upphafi hvers skólaárs eru nemendur skólans minntir á hvar áætlunina er að finna á vef skólans. Nýnemar fá ýtarlegri kynningu á áætluninni í kennslustund.

Viðurlög:

Viðurlög við broti eru samkvæmt skólareglum og lögum um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna. Gerandi verður látinn axla ábyrgð og getur fengið áminningu, verið fluttur til í starfi eða verið vikið úr skóla/sagt upp.